Gestasyonel diyabet, ilk defa gebelik sırasında saptanmış kan
şekeri yüksekliği olup tip 2 diyabet gelişimi için risk olan
prediyabet durumlarından biridir.
Gestasyonel diyabetlide gebelik öncesinde diyabet yoktur. Gebelik sırasında bazı hormonlar bebeğin gelişimi için normalden daha fazla salgılanır. Bu da kan şekerinin yükselmesine neden olur.
Gestasyonel diyabet özellikle gebeliğin 24. haftasından sonra hızlanarak artar. Görülme oranı %2-4 olduğundan her gebeye, özellikle riskli olanlara gebeliğin 24. ve 28. haftaları arasında tarama testi uygulanması gerekir.
Tarama testi, günün herhangi bir saatinde suda eritilen 50 gr şeker alındıktan 1 saat sonraki kan şekeri değerine bakılmasından ibarettir. 140 mg/dL’nin altında ise gebede gestasyonel diyabet yoktur. Eğer üzerinde ise, 100 gramlık ikinci bir şeker yüklemesi daha yapılır. Çıkan sonuca göre karar verilir. 75 gramlık tek bir yükleme testi ile de bazı kliniklerde tanı konulabilmektedir.
Bebek plasenta yoluyla annesinden aldığı besinler ile beslenir. Diyabetli annenin şekerinin yükselmesi, doğrudan bebeğin de kan şekerini yükseltir. Bebek bu duruma insülin salgısını artırarak karşılık verir.
İnsülin büyümeyi de uyaran bir hormondur. Gebeliğin 24-28. haftalarından itibaren insülin salgısı artar, bebeğin büyümesi hızlanır ve doğum ağırlığı 4.000 gramın üzerine çıkar.
İri bebek olarak adlandırılan bebek için doğum sırasında oluşabilecek omuz çıkıkları, sinir yaralanmaları, solunum sıkıntısı, şeker düşüklüğü ve sarılık gibi pek çok risk vardır. Ancak, hem geliştirilen yeni testler hem de insülin sayesinde anne ve bebeğin karşılaştığı birçok risk ortadan kalkmıştır.
Bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişimi için bazı önlemlerin alınması gerekir. Gestasyonel diyabetli anneye önce özel bir beslenme programı uygulanır ve kan şekeri düzenli biçimde izlenir. İnsülin tedavisine başlandığında anne mutlaka bir şeker ölçme cihazı almalı, kan şekerini doktorunun önerdiği biçimde takip etmeli ve ölçülen değerleri bir günlüğe kaydetmelidir.
Doğumdan hemen sonra insülin direnci ortadan kalkar. İnsülin kullanan annede doğum sonrası şeker takibi yapılmalı ve sonuçlarına göre karar verilmelidir.
Nadiren de olsa diyabet doğumdan sonra kalıcı olabilir. Bu durumda, anne süt verdiği sürece insülin tedavisi sürdürülmelidir. Daha sonraki tedavi şekline doktoru karar verecektir.