Stres, insanların binlerce yıl hayatta kalmasına yardımcı olmasına karşın, modern yaşam stres seviyemizi o kadar uzun süre yüksek tutabilir ki sağlığımız bozulmaya başlar. Bazı insanlar için lezzetli ve enerji açısından zengin yiyecekler yemek, stresle başa çıkmanın yoludur. Bu durum ise, vücut ağırlığında bir artışa yol açabilmekle birlikte obezite geliştirme riskini artırabilmektedir ki bu nadir bir durum değildir. 2007 Stress in America raporu, Amerikalıların yüzde 43'ünün stresli olduklarında fazla yemek yediğini ortaya koymuştur. Stresle ilgili sorun, genellikle henüz gerçekleşmemiş şeylerle ilgili olmasıdır.
Toplantılar, yeni bir işe başlama veya belki de bir ilişkinin geleceği hakkında endişeleniyor olabilirsiniz. Gelecekte ne olacağını kontrol etmek zor bir durum olsa da stres duygularına nasıl tepki vereceğinizi kontrol edebilirsiniz. Hafif stresin bazı belirtileri arasında uyku sorunları, huzursuzluk veya midede "kelebeklerin uçuşması" yer almaktadır. Bunlar size tanıdık geliyorsa, kontrolü yeniden kazanmanıza ve sakin kalmanıza yardımcı olabilecek sekiz öneriyi burada bulabilirsiniz.
1. Stresin kaynağını belirleyin
Tetikleyicileri belirlemeye çalışın. Sizi stresli hissettiren belirli durumlar veya sorunlar var mı? Bu konuda bir şeyler yapıp yapamayacağınızı düşünün. Cevabınız evet ise, bir plan çıkarmayı deneyin. Örneğin, çok fazla işiniz olduğu için stresli hissediyorsanız, iş yükünüzü tartışmak için amirinizle bir toplantı yapabilirsiniz.
2. Strese nasıl tepki verirsiniz?
İyi haber şu ki, strese yanıt vermenin yeni yollarını öğrenebiliriz. Buradaki fikir, nasıl tepki verdiğimizi belirlemek ve ardından stresle başa çıkmanın yeni, daha sağlıklı bir yolunu öğrenmektir.
3. Artan fiziksel aktivite ile stresin üstesinden gelin
Egzersiz bizi iyi hissettirebilir ve ruh halimizi iyileştirebilir. Zevk aldığınız ve ödüllendirici olarak algıladığınız aktiviteleri deneyin.
4. Meditasyon yapın
Meditasyon, gelecekte olabilecekler hakkında endişelenmek yerine şimdiki ana odaklanmamıza yardımcı olur. Sakinleşmek için bir nefes egzersizi ile başlayabilir veya rahatlatıcı müzikler dinleyebilirsiniz.
5. Geceleri daha iyi uyuyun
Stresli olduğunuzda uyku kalitenizin düşmesi normaldir. Ancak bir yetişkinin sağlığı için her gece yedi ila dokuz saat arası uyuması önemlidir. Uyku alışkanlıklarınızı iyileştirmenin bir yolunu bulmaya çalışın. Yardıma ihtiyacınız varsa, iyi bir gece uykusu çekmenin püf noktalarını okuyun.
6. Stresli hissetmeye bir çözüm olarak yemeyi unutun
Sağlıklı kalmak ve ölçülü yemek yemek istesek de yemek yemek stresle başa çıkmak için bir başa çıkma mekanizması gibi görünmektedir. Sonuçta, hepimiz lezzetli yemeklerin bizi iyi hissettirdiğini biliyoruz. Ancak bu durum bazı insanlar için bağımlılık yapan bir döngü haline gelebilmektedir. Stresin ne zaman ortaya çıktığını fark etmeye çalışın ve buna nasıl tepki verdiğinizin farkında olun. Bu gibi durumlarda yemek yemenin yerine gerçekten keyif aldığınız bir şey koymaya çalışarak sağlıklı bir yanıt oluşturmaya çalışın.
7. Yardım alın ve ihtiyacı olanlara yardım edin
Size destek olabilecek bir arkadaşınızı aramak veya aile üyeleriyle vakit geçirmek, stresi azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak araştırmalar, diğer insanlara sosyal destek vermenin de iyi bir stres giderici olabileceğini göstermiştir.
8. Stres için profesyonel yardıma ihtiyaç duyduğunuzda…
Bazen stresle başa çıkmak basit değildir. Yukarıda önerilen stratejiler sadece hafif stres belirtileri için işe yarayabilir. Saldırganlık, unutkanlık veya açıklanamayan ağrılar, uyku sorunları ve daha az sosyal olma gibi belirtiler daha şiddetliyse, profesyonel yardım almak önemlidir. Bu durumlarda, eğitimli bir sağlık profesyoneli, bu durumla başa çıkma mekanizmaları bulmanıza yardımcı olabilir.
Referanslar:
• Chao A, Grilo CM, White MA & Sinha R. Food cravings mediate the relationship between chronic stress and body mass index. Journal of Health Psychology 2015; 20(6):721-729.
• Guyenet S. The hungry brain. Outsmarting the instincts that make us overeat. New York: Flatiron 2017.
• Forman E & Butryn M. Effective Weight Loss: An Acceptance-Based Behavioral Approach - Treatments That Work (Workbook Ed.). New York: Oxford University Press 2016.
• Fox KR. The influence of physical activity on mental well-being. Public health nutrition 1999; 2(3a):411-418.
• The Harvard Gazette. Health & Medicine: With mindfulness, life’s in the moment: https://news.harvard.edu/gazette/story/2018/04/less-stress-clearer-thoughts-with-mindfulness-meditation/ [Accessed July 2019].
• Spaeth AM & Dinges DF. Sleep and obesity. In: Thomas A Wadden & George A Bray (eds.). Handbook of Obesity Treatment. New York: Guilford Press 2018.
• Sapolsky RM. Why zebras don’t get ulcers. The acclaimed guide to stress-related disease, and coping (3rd ed.) St. Martin’s Griffin 2004.