Vücut Kitle indeksi (endeksi) (VKI), bir kişinin boyuna göre kilosunun bir ölçümüdür. Bu indeks, bir kişinin toplam vücut yağının doğrudan ölçülmesinden daha çok bir rakamsal bir göstergedir.
VKİ, çoğu zaman toplam vücut yağı ile ilişkilidir. Yani bir kişinin VKİ puanı arttıkça toplam vücut yağının da arttığı düşünülür.
Bir kişinin vücut kitle indeksi (VKİ), matematiksel bir formül kullanılarak hesaplanır. VKİ'yi tahmin etmek için metre cinsinden boy ile kilogram cinsinden ağırlığın eşleşebileceği tablolar kullanılarak da tahmin edilebilir. Günümüzde bir çok internet sitesi veya akıllı telefon uygulaması VKİ hesaplamasına yardımcı olan kullanışlı hesaplayıcılara sahiptirler.
VKİ skoru normal aralığı 18,5 ile 24,9 arasında olan bir puandır. Bu aralıktaki bir skor, bir kişinin boyuna göre normal ağırlıkta aralığında olduğunu gösterir. Bir kişiyi zayıf, normal, aşırı kilolu veya obez olarak sınıflandırmak için bir VKİ grafiği kullanılır.
VKİ, birçok kişide toplam vücut yağının oldukça yeterli bir göstergesidir. Bu nedenle sağlık riskinin bir göstergesi olarak kabul edilir.3
VKİ, sağlık uzmanları tarafından aşırı kilolu ve obez bireyleri taramak için kullanılır. Böylelikle VKİ sayesinde bir kişinin obeziteli ve aşırı kilo ile ilişikili sağlık risklerini değerlendirilebilir.
Günümüzde risk ölçümlemedeki etkililiği eleştirilse de çeşitli ölçüm
metotları arasında VKİ'nin özellikle yüksek kan basıncının en güçlü
ön gördürücüsü olduğu tespit edilmiştir.
Ancak VKİ, sağlık risklerini hesaplamak için kullanılan araçlardan sadece biridir. Kişilerdeki sağlık riski değerlendirilirken tansiyon, kolesterol seviyesi, kan şekeri seviyesi, ailede kalp hastalığı öyküsü, yaş, cinsiyet, bel çevresi, fiziksel aktivite düzeyi, menopoz durumu, sigara içme durumu gibi diğer faktörler de dikkate alınır.
Çoğu insan için VKİ iyi bir obezite ölçümü sağlamak için kullanılabilir. Ancak VKİ, kas, kemik, yağ ve diğer dokular miktarı gibi vücut kompozisyonu hakkında gerçek bilgi sağlamaz.
Bazı kişilerde VKİ, vücut yağının diğerlerinden daha doğru bir ölçüsüdür. Örneğin, çok kaslı kişiler gerçekten sağlıklı ve formda olmalarına rağmen “fazla kilolu” kategorisine girebilirler. Vücut yağ yüzdesi çok düşük olan bu kişiler, fazla kilolu biriyle aynı VKİ puanına sahip olabilir.
Benzer şekilde, yaşlı ve güçsüz bir kişi, az kas kütlesine ve yüksek vücut yağ yüzdesine sahip olduğunda normal ağırlık kategorisinde olabilir.
VKİ, büyümekte olan çocuklar, ergenler, büyük gövdeli veya küçük yapılı olanlar, hamile kadınlar ve yüksek kaslı bireyler için kullanıldığında dikkatli bir şekilde değerlendirilmeli ve yorumlanmalıdır.
